علم کوهی با ارتفاع قله ۴۸۵۰ متر است که در منطقهٔ تخت سلیمان در استان مازندران واقع شدهاست. قلّهٔ علم کوه پس از دماوند دومین قلهٔ مرتفع ایران به شمار میرود. بیشتر شهرت این قله به خاطر دیوارهایست که در دامنهٔ شمالی آن واقع است و دارای فنّیترین و سختترین مسیرهای سنگنوردی و دیوارهنوردی در ایران است. این دیواره در ایران، جایگاهی مانند کی۲ در جهان را داراست.
مسیرهای صعود
با توجه به ارتباط علم کوه با کوههای اطراف و وجود دیواره و گرده، برای رسیدن به آن راههای بسیاری وجود دارد. مسیرهای رایج صعود به علم کوه را میتوان به دو مسیر کوهپیمایی جنوبی، یک مسیر کوهنوردی شمالی و یک مسیر دیوارهنوردی تقسیمبندی کرد
- مسیر جبهه جنوبی؛ مسیر کوهپیمایی که از رودبارک آغاز میشود و با گذز از ونداربن، تنگ گلو و حصار چال از سمت جنوبی به قله علمکوه میرسد، سادهترین مسیر صعود به قله است؛ که معمولاً با شبمانی در دشت حصارچال همراه است.
- مسیر جبهه شمالی؛ مسیر کوهپیمایی شمالی هم از رودبارک آغاز میشود و با گذز از ونداربن، جانپناه سرچال، علمچال و گردنه سیاسنگ از سمت شرق به قله علمکوه میرسد. این مسیر به عنوان یکی از سختترین مسیرهای کوهپیمایی در ایران محسوب میشود و غالباً با یک شبمانی در جانپناه سرچال همراه است.
- مسیر گرده آلمانها؛ مسیر کوهنوردی که از رودبارک آغاز میشود و با گذز از ونداربن، جانپناه سرچال، علمچال و گرده آلمانها دقیقاً از سمت شمال به قله علمکوه میرسد. این مسیر از لحاظ زمانی کوتاهتر از مسیر سیاسنگ است ولی نیازمند ابزار فنی میباشد و مانند آن، غالباً با یک شبمانی در جانپناه سرچال همراه است.
- مسیر دیواره شمالی؛ مسیر دیوارهنوردی هم از رودبارک آغاز میشود و با گذز از ونداربن، جانپناه سرچال، علمچال و دیواره شمالی به قله میرسد که با توجه به تعدد مسیرهای دیواره علم صعود متفاوتی خواهد بود.
موقعیت جغرافیایی
علمکوه در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهر کلاردشت و در استان مازندران قرار گرفتهاست.[۲] کلاردشت نزدیکترین شهر استان مازندران به این منطقه وپراچان و طالقان نزدیکترین شهرها در استان البرز به علمکوه هستند. از جبههٔ شمالی این کوه مشرف به کلاردشت و در جبهه جنوبی نیز این کوه مشرف به طالقان است.
نقشهٔ البرز مرکزی | قلهها: | ۱ علمکوه |
---|---|---|
|
۲ آزادکوه | ۳ دماوند |
۴ دوبرار | ۵ دوخواهران | |
۶ قلعهگردن | ۷ گرگ | |
۸ خلنو | ۹ مهرچال | |
۱۰ میشینهمرگ | ۱۱ ناز | |
۱۲ شاه البرز | ۱۳ سیالان | |
۱۴ توچال | ۱۵ وروشت | |
۱۶ پهنهحصار | ||
رودها: | ۰ | |
۱ الموت | ۲ چالوس | |
۳ دوهزار | ۴ هراز | |
۵ جاجرود | ۶ کرج | |
۷ کجور | ۸ لار | |
۹ نور | ۱۰ سرداب | |
۱۱ سههزار | ۱۲ شاهرود | |
شهرها: | ۱ آمل | |
۲ چالوس | ۳ کرج | |
سایر: | D دیزین | |
E امامزاده هاشم | K تونل کندوان | |
* سد لتیان | ** سد لار |
دیوارهٔ علمکوه
جبههٔ شمال-شمال شرقی قلهٔ علم کوه از یک دیوارهٔ تقریباً ۵۵۰ متری گرانیتی تشکیل شده. اگر جایی ارتفاع ۸۰۰ متر برای این دیواره ذکر شده، اشتباه نیست چرا که یخچال علم چال به ارتفاع تقریبی – میانگین ۴۰۵۰ متر در پای این دیواره با شیب نسبتاً تندی به آن رسیدهاست؛ و ارتفاع تقریبی ۸۰۰ متر که بعضاً در منابع ذکر شده با احتساب این قسمت میباشد.
جنس این دیواره از نوع گرانیت متخلخل و به رنگ حنایی روشن است. از دیر باز قلهٔ علم کوه و دیوارهٔ آن مورد توجه کوهنوردان بودهاست. نه تنها کوهنوردان ایرانی، بلکه کوهنوردان آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، ایتالیایی و… نیز بر روی مسیرهای متعدد این دیواره صعود انجام دادهاند. مسیر گردهٔ آلمانها-فرانسویها از اولین مسیرهای گشوده شده روی گرده این دیواره میباشد.
از مسیرهای روی دیوارهٔ اصلی میتوان به مسیرهای زیر اشاره کرد:
هاری روست فرانسویها ۴۸ لهستانیها ۵۰ لهستانیها ۵۲ لهستانیها همدانیها آرش کرمانشاهیها ایتالیاییها قزوینیها تبریزیها کرجیها اراکیها (این مسیر به علت فرود از بالای دیواره و رولکوبی زیاد مورد انتقاد دیوارهنوردان ایرانی واقع شده)