کوهستان می تواند بهترین دوست و در عین حال بدترین دشمن انسان باشد. هیچ وقت به جنگ کوهستان نروید. در مواقع بروز خطر در کوهستان، از فکرتان استفاده کنید، برنامه ریزی کنید و خود را زنده نگه دارید و بی هدف انرژی خود را هدر ندهید.
هر موقعیت اضطراری در کوهستان نیازمند کنترل ذهنی کافی بر روی تمامی فعالیت های جسمی است. حفظ و مصرف بهینۀ انرژی بدن و همچنین دمای بدن بسیار حیاتی است.
حفظ دمای بدن (در سرما و گرما) مرگ و زندگی شما را تعیین می کند!
سه گام اساسی برای بقا در کوهستان کدام است؟
در شرایط اضطراری (خرابی هوا، طوفان یا مه غلیظ، صاعقه، بارندگی شدید) سعی کنید ابتدا خونسردی خود را حفظ کنید و سه مرحله زیر را انجام دهید:
۱- توقف فعالیت ها:
در مواقع بحرانی بیشتر افراد سرگردان و بی هدف به راه خود ادامه می دهند. مهم ترین کار در صورت بروز یک شرایط بحرانی توقف فعالیت ها و ارزیابی شرایط بحرانی است.
۲- تشخیص موقعیت و اولویت بندی نیازها:
دراین مرحله باید مهم ترین نیازهای خود را برای بقا در شرایط محیطی که در آن هستید، تشخیص دهید و آن ها را به ترتیب اولویت برای خودتان فراهم کنید. مهم ترین این عوامل شامل موارد زیر است، اما تعیین دقیق آن ها بستگی به موقعیت محیطی که در آن هستید دارد:
الف – ضرورت های ایمنی (پوشاک، جانپناه، آتش)
ب – ارسال پیام کمک (سوت، فریاد، بی سیم، موبایل)
پ – تامین انرژی لازم برای زنده ماندن (غذا و آب)
ت – ادامه مسیر (با کمک نقشه یا بدون کمک نقشه)
ث – سلامت (روانی و جسمی مانند آسیب ها و زخم ها و …)
۳- ابتکارعمل:
برای برآورده کردن نیازها از تجهیزات همراه یا از مواد طبیعی که در اطراف وجود دارد استفاده کنید. پس از تعیین نیازها در پنج زمینۀ اصلی بقا و اولویت بندی آن ها، برای تعیین این نیاز ها اقدام کنید. در بعضی مواقع نیازهای شما به راحتی برآورده می شود و در اختیار است و در مواقعی هم، نیاز به خلاقیت و ابتکار عمل دارد.
سه گام اساسی بقا در کوهستان را فراموش نکنید:
۱- توقف فعالیت
۲- تشخیص موقعیت و اولویت بندی نیازها
۳- ابتکار عمل
کیف بقا چیست؟
همیشه علاوه بر وسایل کمک های اولیه، یک کیف بقا همراه داشته باشید. محتویات این کیف معمولا شامل موارد زیر است. تمامی این وسایل را در یک ظرف فلزی دردار قرار دهید و ظرف را با چسب، کاملا آب بندی کنید:
– تجهیزات ارسال پیام کمک (سوت، آینه)
– تجهیزات مواقع ضروری (چاقوی چندکاره، کبریت ضد آب، فندک، قطب نما، شمع)
– تجهیزات برپایی سرپناه (نایلون بزرگ، پتوی نجات)
– غذا و آب (چای، نمک و شکر بسته بندی شده)
– تجهیزات ضروری پزشکی (چسب زخم)
– دیگر تجهیزات چند منظوره (کاغذ و قلم، سنجاق قفلی، گیره کاغذ، نایلون بزرگ، طناب نازک، مقداری مفتول فلزی نازک)
در شرایط اضطراری
در شرایط اضطراری سه گام اساسی بقا در کوهستان را انجام دهید. در صورتی که هوا سرد نباشد، احتمال زنده ماندن شما هم بیشتر است. در این شرایط علاوه بر پوشاک، وسایل کیف بقا و دیگر تجهیزات، توانایی روحی و ارادۀ شما برای زنده ماندن نقش مهمی دارند.
ایجاد یا پیدا کردن یک جانپناه طبیعی یکی از مهم ترین اقدامات است. در شرایط اضطراری باید تا بهتر شدن یا روشن شدن هوا در جانپناه باشید. جانپناه در هوای بالای صفر می تواند یک حفرۀ سنگی، زیر درختان، یک نایلون بزرگ یا پتوی نجات که تمام سطح بدن را پوشش داده باشد، همچنین می توانید با کمک چاقوی تیز، مفتول فلزی، نایلون های بزرگ و نخ و سوزن و شاخه های درختان و … جانپناه مناسبی درست کنید. در هوای بسیار سرد و برفی، بهترین جانپناه یک حفرۀ برفی است. دمای داخل یک حفرۀ برفی را می توان در صفر درجه سانتی گراد ثابت نگه داشت که می تواند شما را در برابر خطراتی مانند سرمازدگی و یخ زدگی تا مدتی محافظت کند. البته مهارت تشخیص و ساخت انواع سرپناه به ویژه حفره برفی نیاز به آموزش، ابتکار و تمرین دارد.
بعد از ایجاد جانپناه، سعی کنید بدن خود را گرم و خشک نگه دارید، لباس گرم بپوشید، از کلاه و دستکش استفاده کنید. برف روی لباس و کفش را پاک کنید، با استفاده از کبریت، شمع یا الکل جامد و … آتش روشن کنید. در صورت مصدوم شدن و نیاز به فوریت های پزشکی اگر وسایل کمک های اولیه همراه ندارید، با ابتکار عمل می توانید از لباس های خود به عنوان باند، از چوب های اطراف کوله پشتی یا باتوم برای آتل، و با چوب یا باتوم برانکارد درست کنید.
انرژی خود را در شرایطی که مسیر را گم کرده اید، در هوای نامناسب، زمان تاریکی و زمانی که خسته هستید هدر ندهید! بهترین تصمیم، اقدام درست برای ایجاد جانپناه است!
در شرایط بسیار سرد و نامناسب باید بدن خود را درجا حرکت دهید، نباید بخوابید. تحت هر شرایطی خودتان را گرم و خشک نگه دارید.
توصیه های ویژه
– شما برای چند روز هم می توانید بدون غذا در کوه زنده بمانید، به شرطی که انرژی خود را ذخیره کنید و آن را بی سبب هدر ندهید. اما آب برای زنده ماندن بسیار ضروری است. می توانید از برف هم برای تهیۀ آب مورد نیاز خود استفاده کنید.
– در شرایط بسیار سرد، عرق کردن سبب خیس شدن پوشاک و اتلاف سریع تر انرژی و در شرایط بسیار گرم نیز عرق کردن سبب از دست دادن آب بدن می شود. همواره در کوهستان به گونه ای فعالیت کنید که عرق نکنید.
– ادامۀ برنامه در باد و بوران و هوای بسیار سرد، با خطرهایی مانند گم شدن، یخ زدگی، پرت شدن، بهمن و تحلیل انرژی و افت دمای بدن همراه خواهد بود.
– در کوهستان به ویژه در فصل سرما سیگار نکشید. افراد سیگاری زودتر دچار سرمازدگی می شوند.
– اگر با یک گروه همراه هستید، تحت هیچ شرایطی از یکدیگر جدا نشوید، اگر تلفن همراه دارید گروه امداد را مطلع کنید.
– بیش از ۴۰ تا ۴۵ درصد حرارت بدن از سر دفع می شود. بنابر این در هوای سرد از کلاه استفاده کنید، اگر کلاه همراه ندارید می توانید با قسمتی از لباس خود، سرتان را بپوشانید.
– در شرایط سرما، چند لایه لباس نازک تر می تواند بهتر از یک لایه لبا س ضخیم از هدر شدن حرارت بدن شما جلوگیری نماید.
– در هوای سرد، به علائم سرمازدگی و افت دمای بدن توجه ویژه داشته باشید، این علائم، پوست سرد، لرز، گیج و منگ شدن، از دست دادن قدرت قضاوت و تصمیم گیری، اشکال در تکلم و سفتی و انقباض عضلانی است.
– هرگز فردی را که به شدت مصدوم است یا دچار افت دمای بدن شده است، حرکت ندهید، او باید گرم و خشک نگه داشته شود.
