اقامت در طبیعت، نشستن پیرامون آتش، خیره شدن به جرقه‌های کوچک و سرخ که از آتش جدا می‌شوند و به اطراف پراکنده می‌شوند تصوری شیرین است که شاید بتوان گفت هر انسانی را به وجد می‌آورد و هوس طبیعت‌گردی را به سر آدم می‌اندازد. در این مقاله قصد دارم شما را با یکی از دوست‌داشتنی‌ترین ابزار روشن‌کردنِ آتش آشنا کنم. «آتش‌زنه» یا «چخماق».
اما بگذارید اول به یک سؤال کلیدی بپردازیم. چرا آتش‌زنه؟
امروزه در هر مغازه‌ای که برویم انواع و اقسام ابزاربرای تهیهٔ آتش موجود است. از کبریت و فندک گرفته تا الکل مایع و جامد و زغال و …. در این میان سخت‌ترین گزینه چخماق است. حال چرا باید به این انتخاب سخت تن داد؟
پاسخ این است که ما از راه‌های دیگر چشم‌پوشی نمی‌کنیم. بلکه این گزینه را نیز در کنار سایر گزینه‌ها به خدمت می‌گیریم. اما استفاده از آتش‌زنه پنج دلیل مهم دارد:
- آتش‌زنه به شدت ضد آب است. همان‌طور که می‌دانید آتش‌زنه یک میلهٔ فلزی است و اگر در آب بیفتد و کاملاً خیس شود باز هم می‌تواند مانند زمانی که خشک است جرقه تولید کنید.
- حمل آتش‌زنه آسان است. تقریباً تمام ابزار برپایی آتش سبک هستند ولی اینجا منظور ما از حمل آسان وزن نیست. آتش‌زنه علاوه بر سبک بودن مزیت دیگری دارد و آن هم این است که حمل آن نیاز به دقت و توجه خاصی ندارد. کبریت‌ها باید از رطوبت دور نگاه داشته شوند، فندک‌ها باید از شکستگی محافظت شوند و … اما آتش‌زنه را با خیال راحت در هر شرایطی حمل کنید و نگران چیزی نباشید. کارش را بلد است.
- آتش‌های زیادی را روشن می‌کند. با یک آتش‌زنهٔ سایز متوسط می‌توان چیزی حدود ده‌هزار آتش روشن کرد. خودتان حساب کنید برای روشن کردن ۱۰٫۰۰۰ آتش نیاز به چند بسته کبریت دارد!؟
- به شدت قابل اعتماد است. آتش‌زنه‌ها در هر شرایطی کار می‌کنند. باد، باران، سرما، ارتفاع … . البته شما باید با مهارت خاصی بتوانید در هر شرایطی آتش‌گیرانهٔ مناسب را فراهم کنید.
- جذاب است. فارغ از همهٔ این دلایل، لذتی که در انجام کارهای خاص است در کارهای معمولی نیست! همه می‌توانند به رستوران بروند و یک کباب خوشمزه میل کنند. اما لذتی که در پختن کباب است در خریدن کباب نیست! روشن کردن آتش با روش‌هایی مثل آتش‌زنه، متهٔ سرخ‌پوستی و روش‌های غیرمعمول هم لذت خاص خودش را دارد.
آتش‌گیرانه
موفقیت در روشن کردن هر آتشی بستگی به آتش‌گیرانه دارد. آتش‌گیرانه چیست؟ آتش گیرانه به ماده‌ای قابل اشتعال گفته می‌شود که سریع آتش می‌گیرد و زمینهٔ آتش‌گرفتن هیزم را فراهم می‌کند. مثلاً الکل؛ الکل یک آتش‌گیرانهٔ رایج است که همه برای روشن کردن آتش استفاده کرده‌اند. یا پنبه و دستمال کاغذی. آتش‌گیرانه‌هایی که برای روشن‌کردن آتش با چخماق مورد استفاده قرار می‌گیرند باید بسیار ظریف و الیافی‌شکل باشند تا با جرقه آتش بگیرند.
آتش‌گیرانه‌ها به دو شکل هستند. مصنوعی و طبیعی. آتش‌گیرانه‌های مصنوعی عبارتند از موادی مانند الکل، پنبه، دستمال کاغذی، نخ‌های پشمی. روشن کردن آتش با این آتش‌گیرانه‌ها آسان است. اما بهتر است مهارت روشن‌کردن آتش با آتش‌گیرانه‌های طبیعی را نیز کسب کنیم. آتش‌گیرانه‌های طبیعی عبارتند از تراشه‌های بسیار بسیار ظریف از علف‌های خشک، پوست یا مغز چوب. صمغ درختان و ….
شاید در اولین تجربه‌ها، روشن کردن آتش به وسیلهٔ آتش‌گیرانه‌های طبیعی خیلی برایتان سخت باشد یا فکر کنید که غیرممکن است. اما ناامید نشوید، با تمرین؛ مخصوصا تمرین در کنار افراد با تجربه‌تر می‌توانید لذت روشن کردن آتش با موادی که مادر طبیعت در اختیار شما گذاشته‌است را بچشید.
فراموش نکنید که آتش علاوه بر لذت‌بخش بودن، یکی از ملزومات بقا در طبیعت است. شما را از گزند حیوانات و حشرات دور نگه می‌دارد و گرمای مورد نیاز شما را تامین می‌کند. پس باید بتوانید در هر شرایطی و با هر امکاناتی آتش بیافروزید.
و آخرین نکته را فراموش نکنید. طبیعت وجودش را سخاوتمندانه در اختیار ما قرار داده است و حفظ آن وظیفهٔ ماست. ما باید استفاده از آتش نیز صرفه‌جو باشیم و هیزم‌ها را هدر ندهیم و از همه مهم‌تر اینکه هنگامی که به آتش نیاز نداشتیم آن را با وسواس فراوان خاموش کنیم و مطمئن شویم که دوباره شعله‌ور نخواهد شد.
