روستا سوباتان
این روستا که در نزدیکی تالش و ۲۰ کیلومتری غرب لیسار قرار دارد به واقع یکی از زیباترین ییلاقات ایران می باشد . روستای سوباتان از سمت شرق با جنگل های شهرستان تالش، هم مرز می باشد، و از غرب به دریاچه ای به نام نئور که از عجیبترین دریاچه های ایران است می رسد، از شمال به رودخانه لیسار و از سمت جنوب به ییلاق های اسبومار جوکندان وصل بوده و تمامی اطراف این روستا را درختان سرسبز احاطه می کند. سوباتان در ارتفاعی بین ۱۹۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دریا قرار گرفته و با ییلاق های اردبیل حدود ۱۹ کیلومتر فاصله دارد.
در این منطقه بهشتی، چشمههای فراوانی قرار دارد و وجود این چشمه ها سبب سرسبزی و زیبایی این منطقه از گیلان شده است. چشمهها از محبوبترین جاهای دیدنی این منطقهاند و مسافران بسیاری را جذب خود میکنند. علاوه بر زیبایی و سرسبزی، این چشمهها شفابخش نیز هستند. گفته میشود چشمه «کلیه سویی» برای بهبود بیماریهای کلیوی مؤثر است.
چشمههای «قارا بلاغ» و «سردابا» از دیگر چشمههای مهم این منطقهاند؛ زیرا منبع اصلی تأمین آب آشامیدنی در ییلاقات سوباتان محسوب میشوند. از دیگر چشمههای فراوان این منطقه میتوان به «باتمان بلاغ» اشاره کرد که بزرگترین و پرآبترین چشمه در بین گنجینه چشمههای ییلاق سوباتان است.
ساری بلاغ، هونی یش بلاغی، گوشا بلاغ، ورزان بلاغی، گزنه هونی و… از دیگر چشمههای این منطقهاند.
دلیل نام گذاری سوباتان
در وجه تسمیه سوباتان چنین می گویند که «سو» در زبان تالشی به معنی «گلپر» و «وتون» به معنی «روییدن» است و از آنجا که گلپر در قسمتهای مختلف این ییلاق میروید، نام آن را «سووتون» گذاشتهاند که به مرور زمان به سوباتان تغییر کرده است. در روایت دیگری آمده است که در زبان ترکی «سو» به معنی آب و «باتان» به معنی محل فرو رفتن است، پس سوباتان، محل فرو رفتن آب میشود. در سوباتان چشمهای وجود داشته که آب آن پس از جوشیدن از دل خاک، دوباره در زمین فرومیرفته است.
غذاهای محلی سوباتان
در این منطقه ییلاقی همانند سایر نقاط عشایرنشین غذاهای محلی خاصی تهیه میشود که از جمله آنها پندیره ویسوج – سوجا دیله – قورما – قورتماج – سیرجینه – کله پلو – پته – قوزلی بریان و … را نام برد.
مسیرهای دسترسی به سوباتان
برای رسیدن به منطقه سوباتان چند راه وجود دارد که عبارت اند از:
اولین مسیر، راه جنگلی لیسار- سوباتان میباشد که جاده قدیمی رسیدن به سوباتان است و امروزه تنها گردشگران حرفه ای از این راه عبور می کنند. طولانی بودن و دشوار بودن و نبود هیچ امکاناتی از جمله دلایل عبور نکردن گردشگران معمولی از این مسیر می باشد. کل مسیر از ییلاق سوباتان تا جاده آسفالت ۲۳ کیلومتر میباشد که تغییر ارتفاعی نزدیک به ۱۸۰۰ متر دارد.
رسیدن به سوباتان با وسیله شخصی:
۱- تهران، رشت، هشتپر و در نهایت جاده آق اولر به سمت سوباتان، که البته از هشتپر به بعد با ماشین های معمولی قابل پیمایش نیست و نیازمند هماهنگی با نیسان های محلی است.
۲- تهران، اردبیل، خلخال و سپس جاده نئور به سمت سوباتان که البته از نئور به سوباتان نیازمند پیاده روی ۸ تا ۱۰ ساعته و یا استفاده از ماشین های محلی است.
رسیدن به سوباتان با اتوبوس:
اتوبوس تهران – آستارا، پیاده شدن در هشتپر و استفاده از ماشین های محلی
رسیدن به سوباتان با هواپیما:
تهران، رشت یا تهران، اردبیل و بقیه مسیر مانند مسیر اتوبوس
بهترین زمان سفر به سوباتان
بهترین زمان سفر به سوباتان، از نیمه دوم اردیبهشتماه تا اواسط تابستان است؛ در نظر داشته باشید که در تعطیلات نیمه خرداد، جمعیت بسیاری روانه این ییلاق میشوند؛ پس برای اینکه از سفر خود نهایت لذت را ببرید، در هفتههای قبل و بعد از این تعطیلات، عازم سوباتان شوید. این منطقه کوهستانی، تابستانهای خنکی دارد و از همین رو مقصد سفرهای تابستانی گردشگران بسیاری است. اگر در فصل بهار، بهخصوص اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد به این منطقه سفر کنید، با دشتهای مملو از گلهای وحشی و شقایق مواجه خواهید شد که هوش از سرتان میبرد.
برخی جاذبه های گردشگری سوباتان
دریاچه نئور در ارتفاع ۲۴۸۰ متری واقع شده است. اطراف این دریاچه را کوه های سپید پوش بغروداغ و آلاله های طلائی احاطه کرده و عشایر شاهسون نیز در پیرامون آن اسکان گزیده اند. دریاچه نئور بزرگترین دریاچه آب شیرین دائمی این منطقه می باشد. تمامی طول مسیر با چشمه های زلال و گلهای شقایق و آلاله ها احاطه شده است. در این دریاچه میتوانید قزل آلاهای منحصر به فردی که به قزلآلای رنگین کمانی معروف می باشد پیدا کنید.
کَلَمَر در دره پایین دست قلعه بین یوردی واقع شده و ساکنین قشلاق نشین دارد و محل سکونت بیش از ۲۰ خانوار از دامداران لیساری می باشد و فاقد امکانات زندگی از قبیل راه و برق هستند.
قلعه سلسال مقابل قلعه خشک، از آثار تاریخی که در نوع خود منحصر به فرد است و میتوان گفت تنها اثر تاریخی معماری این منطقه است میتوان به قلعه تاریخی سلسال اشاره کرد.که در پایین دست سوباتان قرار دارد.قلعه خشک برخلاف اسمش قلعه ای بسیار سرسبز و زیباست که درنقطه ی مقابل قلعه سلسال است که هیچ چشمه ی پر آبی در آن نیست. قلعه ی خشک را اقامتگاه بزرگان نیز نام نهاده اند.
جالب است بدانید قلعه ی سلسال را هم لیسار نامیده اند. سلسال را آب خنک و خوشگوار معنی کرده اند.وجود آب همیشه برای زندگی بشر مهمترین بهانه برای اقامت در یک نقطه است در زمانهای گذشته هم وقتی می خواستند در نقطه ای قلعه ای بنا کنند در ابتدا مشکل آب و آب انبار را حل می کردند به همین دلیل نامگذاری قلعه سلسال یعنی جا به جایی آب بسیار گوارا و خنک از طریق لوله های سفالین (تنبوشه) به آب انبار بی ارتباط با این مسئله نیست.
پارک جنگلی آلچالیق که گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند یکی از مکانهای دیدنی این منطقه می باشد. درختان وحشی گلابی، سیب، گوجه و ازگیل در این جنگل یافت می شود. پارک جنگلی آلچالیق دارای آلوچههای بوتهای فراوانی می باشد که آلچالق نامیده میشود. قسمت غرب جنگلهای لیسار بر روی تپههای کم ارتفاع و پوشیده از چمن بوتههای آلوچه می باشد که به دلیل سرمای زیاد و بادهای تند قد درختان آلوچه رشد نمیکنند و به صورت بوته ای وجود دارد.
سوغات سوباتان
سوغات این روستا، پنیر ، کره و ماست محلی آن است. لباس های محلی پشمی و گرم نیز می تواند از بهترین سوغاتی های این روستا باشد.
آب و هوای سوباتان
اگر با آب و هوای استان گیلان آشنا باشید، حتما می دانید که دمای هوا در شهرهای مختلف این استان که مرطوب ترین استان کشورمان است، به ندرت به کم تر از یک درجه بالای صفر می رسد. با این حال، در ارتفاعات سوباتان در تابستان هم چاله های پر از برف به چشم می خورند. به همین دلیل است که در هنگام زمستان، به جز دو خانوار کس دیگری در سوباتان باقی نمانده و سایرین راهی جنگل های دامنه البرز و کنار دریاچه لیسار می گردند.
گیاهان دارویی در دشتهای سوباتان
یارپوز یا پونه: فقط کافی است به کناره جویهای آب در سوباتان توجه کنید. همهجا میتوانید بوتههای پونه را پیدا کنید. مردم سوباتان پونه را همراه ماست، ترشی، سالاد و میوههای محلی مصرف میکنند. همیشه به خصوص در فصل بهار و تابستان میتوانید زنان و دختران روستایی را ببینید که کنار جوی آب مشغول چیدن پونه هستند.
بالدِرقان یا گُلپَر: این گیاه یکی از مشهورترین گیاهان دارویی سوباتان است و در اکثر روستاهای اطراف خصوصاً «کَلَمَر» و «گنجخانه» میروید. گلپر یکی از منابع درآمد روستاییان این منطقه است. سالانه بیش از ۵۰ تن دانه گلپر از سوباتان به بازارهای استانهای مجاور فرستاده میشود.
بومادران : به تراس خانههای روستایی قدم بگذارید تا بوی این گل را حس کنید. به این گیاه علف هزار برگ نیز میگویند، مردم سوباتان از بو مادران برای درمان بواسیر و تب استفاده میکنند. بعضی از روستاییهای این منطقه در زمینهای روبه روی خانههایشان، بومادران میکارند تا کمک خرجشان باشد.
شقایق: این گیاه اوایل خرداد در سوباتان می شکفد. روستاییها معتقدند شیره این گل خودرو خاصیت درمانی دارد.
گزنه: گیاهی با برگهایی پوشیده از خار گزنده که فقط کافی است با سطح پوست تماس پیدا کند و باعث سوزش و خارش شدید شود. سوباتانیها از گزنه هم استفاده دارویی کرده و هم با آن غذا میپزند. گزنه را خرد و مثل سبزی پلو «گزنه پلو» درست میکنند و با ماهی شور و کره محلی میخورند.