در برنامه های فنی (سنگنوردی-غارنوردی-دره نوردی و..) پاندولی دادن بر روی مسیر و یا سقوط از ارتفاع در حال صعود دور از اجتناب نیست، و کسانی که به این نوع ورزش ها علاقه مند هستند می دانند که داشتن اطلاعات فنی در مورد طنابها و ابزارهای مورد استفاده و همچنین تکنیک ها می تواند در بروز حادثه های ناگوار در سقوطها کمک زیادی به آنها بکند. مطلبی که در این مقاله تقدیم می گردد توضیحی کوتاه در مورد فاکتور سقوط است.
فاکتور سقوط در واقع یک نسبت برای اندازه گیری شدت و سختی سقوط است، و این نسبت بعنوان یک اصل برای این اندازه گیری فشار وارده بر ابزارها، در شرکتهای تولید کننده تجهیزات فنی کوهنوردی مورد استفاده قرار می گیرد.
دانستن این که شما بر روی ابزارهای خود به چه تعداد فاکتور سقوط و با چه عددی داشته اید به شما کمک می کند که از ابزارهای خود به خوبی و در جای مشخص استفاده کنید.
به طور ساده می توان گفت که فاکتور سقوط نسبت طول پاندولی شخص به طول طناب صعود شده است به این ترتیب که اگر شخص یک متر صعود کرده باشد و دو متر پاندولی بدهد فاکتور دو انجام شده است و این بدترین نوع فاکتور سقوط است و اگر شخص یک متر صعود کرده و یک متر پاندولی بدهند تنها فاکتور یک انجام شده است و این قانون در طولهای مختلف قابل تخمین می باشد..
ارتفاع سقوط
فاکتور سقوط = _________________
طول طناب صعود شده
باید گفت که پاندولی های فاکتور دو بسیار نادر هستند و اغلب سنگنوردان با این مقوله آشنایند که در فاصله های مشخص و نسبت به سختی مسیر از میانی ها استفاده کنند و معمولا بیشتر پاندولی ها با ضریب فاکتور ۰/۲۵ و یا ۰/۰۵ انجام می شود، البته در بعضی از قسمتها ممکن است که این فاکتور به بالاتر از دو هم برسد به طور مثال در مسیرهای ویافراتا و یا کارهای صنعتی با طناب و آسیب های جدی به ابزارها و شخص صعود کننده وارد کند.
در برنامه های دره نوردی میزان پاندولی ها بسیار کم است و اکثر دره نوردان با توجه به اینکه معمولا در دره نوردی، عملیات اجرایی در زیر کارگاهها انجام می شود، در مکانی مطئن و بدون پاندولی قرار میگیرند ولی در تراورس ها و سطوح شیب داری که با طناب حمایت اقدام به پیمایش می کنند، ممکن است که فاکتورهای سقوط برای دره نوردان پیش بیاید.
به شکل بالا توجه کنید در این تصویر از سمت چپ شخص در دو متری کارگاه ایستاده است و طناب حمایت از هارنس به کارگاه اتصال دارد و در صورتی که دچار پاندولی باشد فاکتور سقوط صفر است و در تصویر بعدی شخص در کنار کارگاه ایستاده و با پاندول شدن فاکتور سقوط یک را دارد، و در تصویر بعد هم شخص در بالاتر از کارگاه ایستاده است و با طول طناب ۲ متری چهار متر پاندول می شود و فاکتور سقوط دو را ایجاد می کند و همچنین در قسمتهای بعدی نیز مقدار فاکتور سقوط مشخص است.
عدد فاکتور سقوط از تقسیم طول پاندولی بر طول طناب اتصال به شخص از محل کارگاه است
باید دقت داشته باشید که در دیواره نوردی و دره نوردی و رشته های مرتبط همیشه از خودحمایت های دینامیک استفاده کنید اگر شما با اتصال به کارگاه و طول خودحمایت یک متری ودر جایی قرار بگیرید که بالاتر از محل کارگاه باشید و در صورت پاندولی دادن شما یک پاندولی فاکتور دو را تجربه کرده اید و این درجه از پاندولی در طول طناب یک متری باعث ایجاد فشار زیاد بر روی بدن شخص و همچنین تمامی اتصالات کارگاه می شود. و حتما باید کارگاه بازبینی شود.
همیشه برای اتصال خود به کارگاهها از طنابهای دینامیک استفاده کنید و اضافه طناب خود را به طور کامل جمع کنید و در حداقل ترین فاصله از کارگاه (در شرایط ایده آل) قرار بگیرید. طناب های استاتیک و یا تسمه های موجود در بازار قابلیت شوکهای ناگهانی را نداشته و در صورت وارد آمدن فاکتورهای سقوط بر روی لبه های تیز به راحتی از هم جدا شده و شما دچار حادثه ای جبران ناپذیر خواهید شد. پس همیشه در نظر داشته باشید حداقل ترین فاکتور سقوطها را از خودتان دور کنید و برای خودحمایت اضافه طناب به جا نگذارید.
در ذیل به چند نکته مهم در رابطه با جلوگیری از به وجود آمدن فاکتور های سقوط می پردازیم
- در دره نوردی همیشه برای خودحمایت از طنابهای دینامیک استفاده کنید و در دیواره نوردی می توان از طناب اضافه طناب صعود بعنوان یک خودحمایت مطمئن استفاده کرد.
- نوع طناب خود حمایت باید حتما تک طناب و حداقل ۹ میلی متر باشد
- اگر از خودحمایت های رگلاژی استفاده می کنید دقت داشته باشید که اضافه طناب به هیچ عنوان نداشته باشد.
- هرگز از ابزارهای یک طرفه مانند یومار و کرول بعنوان یک خودحمایت استفاده نکنید (پاندولی بر روی طناب با این ابزارها باعث پاره شدن طناب می شود)
- استفاده از دو خودحمایت می تواند اطمینان بهتری به شما بدهد پس همیشه به فکر ایجاد یک نقطه مطمئن دوم برای خودحمایت باشید.
- در هنگام برپایی کارگاهها و ایجاد نقاط امن در نظر داشته باشید که محل ایستادن شخص حمایت چی و یا فرود رونده در پایین تر از محل کارگاه باشد.
نویسنده : رضا اسماعیلی
