جهت یابی در طبیعت
لانه مورچه ها:
اگر قطبنما همراه نداشته باشید و هوا هم ابری باشد مورچهها میتوانند جهتها را به شما نشان دهند.مورچهها خاک لانه خود را به سمت شرق میریزند تا هنگام روز به عنوان سایهبانی برایشان عمل کند. بدیهی است با شناختن شرق جهات دیگر را نیز به راحتی تشخیص میدهید
خورشید و اجسام :
شئ بلندی را در زمین فرومیکنیم آخر سایه ایجادشده را علامت میزنیم .سپس ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دیگر مراجعه میکنیم دوباره آخر سایه فعلی را علامت میزنیم .دونقطه را به هم وصل میکنیم پشت خط میایستیم پای چپ را روی علامت سایه اول و پای راست را روی علامت سایه دوم میگذاریم .روبروی ما جهت شمال میشود.
جهت یابی در شب :
که به وسیله ستاره قطبی انجام میشود.این ستاره جهت شمال را نشان میدهد.(ستاره قطبی نور زیادی دارد واطراف آن تا شعاع زیادی ستارهای دیده نمیشودو دقیقا در امتداد محور زمین است)
تنه درختان بریده شده :
خطوط درخت رانگاه میکنیم هرجا که فاصله خطوط به هم نزدیک باشد سمت شمال و هرجا که فاصله خطوط از هم دور باشد سمت جنوب را نسان میدهد.
خزه روی درختان :
آن طرفی که خزه زیاد است سمت شمال را نشان میدهد.
روشهای جهت یابی
الف – در روز
•بوسیله ساعت مچی و خورشید
•بوسیله سایه چوب
ب – در شب
•بوسیله ستاره قطبی
•بوسیله هلال ماه
به وسیله ساعت مچی و خورشید
•در هنگام روز ساعت را به طور افقی بگیرید.
•عقربه ساعت شمار را به طرف خورشید اشاره دهید.
•نیمساز زاویه بین عقربه ساعت شمار و علامت ساعت دوازده جنوب را نشان خواهد داد.
به وسیله سایه چوب
•یک میله چوبی یا فلزی را به طور عمودی در زمین قرار می دهیم.
•نوک سایه میله چوبی را علامت می گذاریم
•پس از مدتی نوک سایه میله چوبی را که تغییر کرده است علامت گذاری می کنیم.
•به وسیله خطی این دو نقطه را در روی زمین به هم وصل می کنیم .
•اگر خطی بر این خط عمود کنیم جهت شمال و جنوب را برای ما مشخص می کند.
⌛️ نکته
•زمین دور محوری فرضی که از شمال و جنوب این کره بزرگ می گذرد می چرخد.
•این چرخش زمین موجب می شود که ما تصور کنیم ستارگان جای خود را در آسمان تغییر می دهند.
•تنها یک ستاره وجود دارد که جای آن در آسمان ثابت می باشد به نام ستاره قطبی.
•اگر بتوانیـم این ستــاره ثــابت وغیر متحرک را در آسمان پیدا کنیم و رو به آن بـایستیم درسـت به سمت شمال ایستاده ایم.
پیدا نمودن شمال حقیقی توسط ستاره ها
•در هنگام شب که آسمـان صـاف است از یـک مجمــوعـه هفـت ستــاره ای بـه نـــام دب اکبر (خرس بزرگ) استفاده می کنیم. شکل این هفت ستاره به صورت یک ملاقه است که هـر گاه فاصله دو ستاره سر آن را پنج برابر امتـداد دهیم به ستاره قطبی می رسیم که خود ابتـدای هفت ستاره دب اصغر (خرس کوچک) است.
به وسیله هلال ماه
•همیشه هـلال ماه در نیمـه اول ماه تحدبش (برجستگی) آن به سمـت غرب و در نیمه دوم ماه به سمت شرق می باشد.
نکته: چنانچه نمیدانیم در نیمه اول هستیم یا نیمه دوم دوطرف ماه را از بالا به پایین وصل میکنیم چنانچه حرف p شد نیمه اول و اگر حرف q شد نیمه دوم است.