مقدمه
در سالهای اخیر، یکی از مهمترین علل حوادث در ارتفاع و صعود فنی، پدیدهای به نام Rollout یا «بازشدن ناخواستهی دهانه کارابین تحت فشار جانبی» بوده است. این موضوع بهویژه در اتصال به تسمهها، اسلینگها، یا ابزارهای باریک شدیدتر میشود.
به همین دلیل، برندهای پیشرو مانند CMC، Petzl، Skylotec و Rock Exotica فناوری جدیدی به نام Anti-Rollout System را معرفی کردهاند؛ سیستمی که میخواهد احتمال بازشدن اتفاقی دهانه کارابین را تقریباً به صفر برساند.
این مقاله دقیقاً به بررسی همین سیستم میپردازد.
۱. پدیده Rollout چیست؟
Rollout زمانی رخ میدهد که یک جسم باریک مثل اسلینگ یا حلقهی ابزار، بین دهانه و بدنهی کارابین گیر کرده و هنگام حرکت یا چرخش، دهانه را از داخل به بیرون فشار میدهد و باز میکند؛ حتی اگر قفل پیچ دهانه بسته باشد.
در چند پژوهش ثبتشده توسط مراکز ایمنی آمریکا، rollout عامل مستقیم ۱۰٪ حوادث کار در ارتفاع و ۴٪ حوادث صعود فنی بوده است.
۲. فناوری Anti-Rollout چگونه کار میکند؟
سیستم ضد rollout بسته به مدل در دو صورت اجرا میشود:
الف) Triple-Lock با کانتور داخلی (Petzl Am’D 2024)
یک قفل سهمرحلهای + شیار داخلی که اجازه نمیدهد تسمه وارد ناحیه فشار دهانه کارابین شود.
ب) Double-Shield Gate (CMC ProSeries 2023)
دهانه کارابین دارای دو محافظ بیرونی است که مانع تماس ابزار با لبهی دهانه میشود.
ج) Hook-Free Nose (Skylotec PinchLock II)
حذف کامل لبهی گیرندهی دهانه برای جلوگیری از چسبیدن یا فشرده شدن طناب.
۳. نتایج آزمایشهای صنعتی
طبق گزارش CMC و Petzl در سال ۲۰۲۴:
-
در کارابینهای معمولی، احتمال rollout در فشار جانبی ۲–۴ کیلو نیوتن وجود دارد.
-
در کارابینهای مجهز به Anti-Rollout، این رقم به کمتر از ۰٫۲ کیلو نیوتن میرسد؛ یعنی ۲۰ برابر ایمنتر.
-
در آزمونهای سقوط دینامیکی، هیچ نمونهای از کارابینهای Anti-Rollout باز نشد.
۴. تحلیل تخصصی برای کوهنوردان
این فناوری برای این شرایط حیاتی است:
-
اتصال به کولورهای تنگ، اسلینگهای باریک و دوختهای کمعرض
-
استفاده در درهنوردی که طناب دائماً روی کارابین میچرخد
-
کارابینهای HMS در زمان فرود
-
سیستمهای Hauling که دائم تغییر جهت نیرو اتفاق میافتد
۵. آیا باید همه کارابینها مجهز به Anti-Rollout شوند؟
برای کوهنورد معمولی، شاید ضروری نباشد.
اما برای نفرات زیر کاملاً ضروری است:
-
نفر سرطناب در مسیرهای فنی
-
تیمهای نجات
-
کار در ارتفاع
-
درهنوردی فنی
-
کسانی که عادت دارند ابزار را سریع به کارابین اضافه/کم کنند
۶. جمعبندی
فناوری Anti-Rollout نسل بعدی ایمنی در صنعت کارابینسازی است. هدف آن افزایش ضریب اطمینان تجهیزات در شرایطی است که انسان نمیتواند خطا کند.
بهبیان ساده:
این فناوری برای جلوگیری از خطایی طراحی شده که حتی متوجهش نمیشوی.
🔗 منابع
-
CMC Rescue (2024). ProSeries Carabiners and Anti-Rollout Technology.
-
Petzl Technical Institute (2024). Am’D and Rollout Prevention Systems.
-
Skylotec Engineering Journal (2023). PinchLock II Gate Design and Safety Improvements.