دره ها و انواع دره

0
5991

انواع دره ها

دره‌ها از نظر جنس بستر یا نوع بافت در برگیرنده آن به انواع گوناگونی طبقه‌بندی می‌شوند.

انواع دره‌ها از لحاظ بستر

۱- دره‌های کنگلومرا (Conglomerate Canyons)

دره‌های کنگلومرا از سنگ کنگلومرا تشکیل‌ شده است. دره‌هایی که از این نوع هستند براثر فرسایش فیزیکی و انحلال در این سنگ‌ها به وجود می‌آیند. در ایران دره‌های زیادی در این دسته قرار دارند همچون دره کل شاخ در استان لرستان (اشترانکوه)، دره تو بیرون و کول خرسان دراستان خوزستان (دزفول) و زندان دره در استان فارس.
کنگلومرا به سنگ‌های رسوبی گویند که از به هم پیوستن قطعات سنگی گرد و دانه‌درشت با ماسه‌سنگ‌ها و شن ریزه‌ها درست‌شده‌اند و فاقد ذرات زاویه‌دار بوده و اگر ده درصد ذرات سنگی، ابعادی بیش از دو میلی‌متر داشته باشند آن سنگ را کنگلومرا می‌نامند.

دره کنگلومرا کوه پلاس

۲- دره‌های یخی (Ice Canyons)

دره‌های یخی برخلاف دره‌های یخچالی به دره‌های سنگی اطلاق می‌شود که درون آن‌ها در فصل زمستان به دلیل سرمای محیط و انجماد آب، انواع قندیل‌ها و اشکال یخی ایجادشده و پوشیده از یخ است. دره هفت‌چشمه در استان البرز نمونه‌ای از این دره‌ها در ایران است که به دلیل هوای زیر صفر در زمستان به این نوع دره تبدیل می‌گردد.

دره های یخی کوه پلاس

۳- دره‌های یخچالی (Glacier Canyons)

دره‌های یخچالی معمولاً در مناطق قطبی و یخچال‌های بزرگ و براثر بالا رفتن درجه حرارت، ذوب شدن یخ‌ها، جریان آب بر روی یخ و جریانات هوای گرم به وجود می‌آیند مانند Ice Greenland Canyon

دره های یخچالی کوه پلاس

۴- دره‌های نمکی (Salt Canyons)

دره‌های نمکی براثر عامل نفوذ آب در گنبدها و لایه‌های نمکی و انحلال لایه‌ها به‌وسیله آب‌های جاری یا زیرزمینی به وجود می‌آید. گنبدهای نمکی و سنگ نمک جزء سنگ‌های تبخیری دسته‌بندی می‌شوند که به دلیل خاصیت پلاستیسیته (Plasticity) سنگ نمک و فشار لایه‌های زیرین سنگ نمک به لایه‌های رویی فشار آورده و از یک نقطه ضعیف در لایه بالایی خود بیرون زده و طی چندین هزار سال گنبد و کارست نمکی را به وجود می‌آورد. یکی از جاذبه‌های گنبدها ازنظر دیداری، رنگ‌ها و لایه‌بندی‌های زیبای موجود در آن‌ها است. در بسیاری از آن‌ها به دلیل آغشتگی به ترکیبات آهن به رنگ‌های زرد و قرمز به‌صورت متناوب درآمده‌اند. معمولاً در دره‌های نمکی به علت عبور آب از میان لایه‌های نمکی، غارهایی نیز به وجود می‌آیند. نمونه بارز این نمونه دره‌ها در ایران گنبد نمکی جاشک در استان بوشهر هست.

دره های نمکی کوه پلاس

۵- دره‌های ماسه‌سنگی (Sandstone canyons)

دره‌هایی از جنس ماسه‌سنگ که توسط عواملی همچون مرور زمان و فرسایش، برخورد باد همراه با شن و ماسه‌های ریز و جریان‌های آب و سیلاب، به شکل‌های زیبایی درمی‌آیند.

دره آنتلوپ (Antelope Canyon) در آریزونای آمریکا نمونه زیبایی از این دسته دره‌ها است.

دره های ماسه سنگی کوه پلاس

۶- دره‌های زیردریایی (Submarine Canyons)

این دره‌ها در ادامه گسل‌ها و دره‌هایی که بر روی زمین قرارگرفته‌اند تا اعماق دریاها و اقیانوس‌ها امتداد پیدا نموده و طی فرآیند گرم شدن زمین، آب روی آن‌ها را فراگرفته است و جریان‌های آبی به وجود آمده در چشمه‌ها، رودخانه‌ها (جریان رودخانه‌ای) و تخلیه آب آن‌ها به داخل دریا، اقیانوس (جزر و مد و جریان اقیانوسی) در تشکیل شکل آن‌ها نقش بسزایی دارد که به دره‌های زیردریایی معروف می‌باشند. اگادیر کنیون (Agadir Canyon) نمونه بارز این دره‌های زیردریایی است که در اقیانوس اطلس واقع‌شده و عمق آن نیز بیش از هزار متر برآورد شده است. طول آن نیز ۴۵۰ کیلومتر است که بزرگ‌ترین دره زیردریایی جهان به شمار می‌آید.

دره های زیر دریایی کوه پلاس

۷- دره‌های آهکی (Limestone Canyons)

دره‌های آهکی در اثر فرسایش شیمیایی، فرسایش فیزیکی، انحلال و عوامل تکتونیکی (تغییر شکل پوسته زمین‌بر اثر تنش‌ها و کرنش‌های وارده در طول دوران‌های مختلف زمین‌شناسی) به وجود می‌آیند و طی این فرایندها همچنان به رشد و توسعه خود ادامه می‌دهند و مهم‌ترین عامل در ایجاد آن‌ها انحلال سنگ‌آهک است. اکثر دره‌های ایران از این نوع است؛ مانند تنگ رغز در استان فارس، تنگ هرمو در چهارمحال بختیاری و …

دره های آهکی کوه پلاس

۸- دره‌های آتشفشانی (Volcanic Canyons & Lava Canyons)

دره‌هایی که بستری از لایه های آتشفشانی دارند. وجود سنگ های آذرین (گرانیت، بازالت و…) به علت سختی و استحکام زیاد از لحاظ رولکوبی حائز اهمیت می باشد. تنگ الیت نمونه بارز این نوع دره ها است.

دره های آتشفشانی کوه پلاس

افزودن دیدگاه

لطفا دیدگاه خود را بنویسید
لطفا نام خود را وارد کنید

10 − 9 =